«آینده برای کودکان جهان چگونه است؟»؛ این سوالی است که یونیسف بهتازگی در گزارشی از جهانیان پرسیده است. همزمان با پایان سال ۲۰۲۴ میلادی، یونیسف در این گزارش با بررسی وضعیت کودکان در سرتاسر جهان، به چگونگی آینده کودکان پرداخته و نوشته که فرزندان آینده، اقدامات و تصمیمات امروز را به ارث خواهند برد.
در گزارش سال ۲۰۲۴ یونیسف آمده، متأسفانه کودکان امروزی در دنیایی پر از بحران، فقر و تبعیض زندگی میکنند؛ جایی که بسیاری از افراد از فرصتهایی برای بهکارگیری کامل پتانسیل خود محرومند.
این گزارش درباره وضعیت کودکان جهان به بررسی نیروها و روندهایی میپردازد که دنیای امروز ما را شکل و چگونگی شکلدهی آینده را بازتاب میدهند. این گزارش سه روند بزرگ را بررسی میکند که عمیقاً بر زندگی کودکان از هماکنون تا دهه ۲۰۵۰ تأثیر میگذارد: تغییرات جمعیتی، بحرانهای آبوهوایی، محیطی و فناوریهای مرزی. همچنین سه سناریو برای آینده ارائه میکند؛ سناریوهایی برای اینکه کودکان چگونه میتوانند دنیای ۲۰۵۰ را تجربه کنند؟
از فهرست طولانی نیروها و روندهایی که جهان را شکل میدهند، این گزارش بر سه مورد تمرکز دارد که به ناچار جهان را برای کودکان در ربعقرن آینده شکل خواهند داد: انتقال جمعیتی، بحرانهای اقلیمی و زیستمحیطی و فناوریهای مرزی. هرکدام از این عوامل بر تجربیات روزانه کودکان، نحوه زندگی، یادگیری، تعامل و رشد آنها تأثیر میگذارد.
در پایان این گزارش راهکارهایی برای بهتر کردن زندگی کودکان در آینده مطرح شده و آمده: «باتوجه به آنچه امروز میتوانیم انجام دهیم، مسئولیت ما روشن است: اکنون زمان شکلدادن به آیندهای بهتر برای هر کودک است.»
آیندهای با تغییر جمعیت
آینده کودکی مستقیماً با تغییرات جمعیتی تاریخی در حال وقوع در دنیای امروز ما مرتبط است. ما طولانیتر زندگی میکنیم، بچههای کمتری داریم و بیشتر جابهجا میشویم. برای کودکان، جابهجایی و مهاجرت میتواند از طریق افزایش ایمنی در برابر درگیریها و بحرانهای اقلیمی، همچنین بهبود فرصتهای آموزشی، مزایایی را به همراه داشته باشد.
اما خطراتی نیز دارد، ازجمله افزایش خطر استثمار و جدایی از مراقبان. در سال ۲۰۲۳، ۲۰/۸ میلیون کودک بهتازگی در کشورهای خود آواره شدهاند، که عمدتاً بهدلیل درگیری و بلایا بوده است. در میان اختلالات زیستمحیطی فزاینده، این تعداد احتمالاً افزایش مییابد. الگوهای جمعیتی و نحوه تفاوت آنها در مناطق مختلف، اساساً وضعیت کودکان را در آینده شکل و فرصتها و تهدیدهایی را برای رفاه کودکان به همراه خواهد داشت.
پیشبینی میشود که در دهه ۲۰۵۰ تعداد کودکان در جهان تقریباً مشابه امروز باشد؛ حدود ۲/۳ میلیارد. اما این پیشبینی پایدار سایر تغییرات منطقهای، اثرات پیری جمعیت و مهاجرت در داخل کشورها را پنهان میکند.
باتوجه به زندگی بیشتر کودکان در شهرها در دهههای آینده، اطمینان از سلامت و امنیت بیشتر مناطق شهری برای ساختن جهانی بهتر، ضروری است. تعداد کودکانی که در مناطق شهری زندگی میکنند ۳۳ درصد افزایش خواهد یافت و انتظار میرود نزدیک به ۶۰ درصد از کودکان در سطح جهان در محیطهای شهری زندگی کنند.
درحالحاضر بیشترین شهرنشینی کودکان در آمریکای لاتین و کارائیب با ۸۴ درصد از کودکان ساکن شهرهاست و کمترین شهرنشینی در شرق و جنوب آفریقاست، بهطوریکه تنها ۴۵ درصد کودکان در شهرها زندگی میکنند.
بدون مداخلات هدفمند، احتمالاً تعداد بیشتری از کودکان تا سال ۲۰۵۰ در جوامع شهری با تراکم بالا زندگی خواهند کرد، جایی که دسترسی به آب، مراقبتهای بهداشتی و آموزش در حد مطلوب نیست و قرار گرفتن در معرض خشونت و مخاطرات زیستمحیطی رفاه آنها را به خطر میاندازد. در ربعقرن آینده، دولتها باید تغییرات جمعیتی را درک و پیشبینی کنند و با سیاستهایی پاسخ دهند که به تعهدات خود برای حمایت از حقوق کودکان در سطح استاندارد زندگی که به آنها اجازه میدهد بهترین استفاده را از آینده خود ببرند، عمل کنند.
کنوانسیون حقوق کودک (CRC) شامل اصولی است که میتواند تصمیمگیرندگان را برای سرمایهگذاری در آموزش باکیفیت، توسعه مهارت و معلمان بیشتر راهنمایی کند. با دسترسی بیشتر به خدمات بهداشتی و درمانی و شهرهای دوستدار کودک این سرمایهگذاریها میشود اطمینان حاصل کرد که کودکان در جوامعی که برای رفع نیازهای آنها طراحی و مجهز شدهاند، زندگی میکنند.
بحران تغییرات اقلیمی، یک بحران برای حقوق کودکان
رشد کودکان قبل از اینکه اولین نفس خود را بکشند، تحتتأثیر محیط آنها قرار میگیرد. مغز، ریهها و سیستم ایمنی در حال رشد آنها بهطور منحصربهفردی در برابر آلودگی، بیماری و آبوهوای شدید مستعدند. همانطور که آنها رشد میکنند، هر قلمرو زندگی کودکان – از آموزش گرفته تا تغذیه، از ایمنی تا سلامت روان – توسط آبوهوا و محیط شکل میگیرد.
تقریباً یکمیلیارد کودک در کشورهایی زندگی میکنند که در حال حاضر با خطرات اقلیمی و محیطی روبهرو هستند. با نقض محدودیتهای زیستمحیطی حیاتی توسط بشریت، کودکان در حال حاضر با محیطی غیرقابل پیشبینی و خطرناکتر از کودکان هر نسل قبلی کنار میآیند.
در سال ۲۰۵۰، تأثیرات آبوهوایی رشد خواهد کرد. پیشبینیهای اقلیمی تا سال ۲۰۵۰، با افزایش احتمالی دمای جهانی ۱/۵ تا ۲ درجه سانتیگراد بالاتر از سطوح پیش از صنعتیشدن، تصویری هشداردهنده را نشان میدهند. این تأثیرات بهشدت توسط جوانترین و آسیبپذیرترین اعضای جهان ما احساس خواهد شد.
پیشبینی میشود که کودکان در سال ۲۰۵۰ در مقایسه با سال ۲۰۰۰ با افزایش چشمگیری در معرض خطرات شدید آبوهوایی مواجه شوند: انتظار میرود حدود ۸ برابر بیشتر کودکان در معرض امواج گرمای شدید قرار بگیرند. ۱/۷ برابر کودکان در معرض آتشسوزی شدید جنگلی، ۳/۱ برابر کودک در معرض سیل شدید رودخانه، ۱/۳ برابر در معرض خشکسالی شدید و ۱/۲ برابر در معرض طوفانهای شدید گرمسیری قرار میگیرند.
منبع: