۵ تجربه شکست آزادسازی در ایران/ چرا ارز تک‌نرخی نشد؟

مروری بر ۵ تجربه شکست‌خورده آزادسازی که با هدف تک‌نرخی‌سازی ارز از دهه ۷۰ رخ داده، گویای دور باطل «افزایش نرخ ارز ـ تورم» با روشهای شوک‌درمانی است که مهمترین صدمه آن به معیشت مردم با افزایش تورم و ضریب جینی بوده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی، استدلال همیشگی افزایش رسمی این است که وقتی نرخ بالاتری در بازار غیررسمی وجود دارد، طبیعتاً صاحبان ارز (صادرکنندگان) انگیزه‌ای برای عرضه ارز در نرخ پایین‌تر (نرخ رسمی) ندارند و ترجیح می‌دهند که ارزهای خود را در بازار غیررسمی عرضه کنند،

بنابراین اگر ما رسمی را به غیررسمی نزدیک کنیم، میزان عرضه در بازار غیررسمی افزایش می‌یابد و اتفاقاً این نرخ پایین می‌آید و بازار ارز به ثبات می‌رسد.

در ادامه به مرور چند تجربه تک‌نرخی‌سازی ارز که با سیاست آزادسازی در اقتصاد در طول 4 دهه گذشته در اقتصاد ایران اجرایی شد، می‌پردازیم.

وضعیت ارز ـ تورم در دولت هاشمی رفسنجانی/ تجربه اول آزادسازی

با پایان جنگ تحمیلی، کشور با حجم عظیمی از تخریب‌ها مواجه بود، رسمی (دلار) برای حدود یک دهه روی 70 ریال ثابت مانده بود اما ارز در بازار غیررسمی در حال افزایش بود. در سال 1370 و در پی اجرای نخستین بند از برنامۀ تعدیل اقتصادی، رسمی (تعادلی) از 70 به 600 ریال افزایش یافت و به‌اصطلاح تک‌نرخی‌سازی ارز صورت گرفت،این در حالی بود که به‌دنبال اجرای این سیاست اقتصاد کشور شاهد تورم 20 و 25 درصدی در سال‌های 1370 و 1371 گردید.

در قدم بعدی، رفسنجانی با تصور توسعۀ اقتصادی، سیاست درهای باز را اجرا و اقدام به استقراض 35 میلیارد دلار وام خارجی کرد، اما به‌محض سررسید وام‌ها در سال 1373 با کمبود شدید منابع ارزی مواجه شد و ناگهان  در بازار آزاد جهش کرد و در اردیبهشت‌ماه 1374 به بیش از 800 تومان افزایش یافت، بحران بزرگی در کشور پدید آمد و نرخ تورم به بالای 49 درصد رسید.

با آغاز اعتراضات مردمی، دولت وقت به‌سرعت از اجرای سیاست تعدیل اقتصادی عقب‌نشینی کرد و با اعلام تثبیت صادرات غیرنفتی به رقم 300 تومان در سال 1374، بحران را فرونشاند، اجرای این سیاست موجب شد تورم در سال 1375 به 21.6 درصد کاهش یابد.

کاهش ضریب جینی به‌معنای کاهش نابرابری درآمدی در یک جامعه است. همان‌طور که در نمودار زیر مشخص است هر بار پس از اجرای سیاست‌های تک‌نرخ‌سازی (شوک‌درمانی) این ضریب افزایش یافته که نشان‌دهنده افزایش نابرابری درآمد در جامعه است.

منبع:

https://macrobookmarks.com/story16436058/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://linkingbookmark.com/story16218526/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://leftbookmarks.com/story16410877/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://kingbookmark.com/story16341061/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://hypebookmarking.com/story16123502/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://greatbookmarking.com/story16403120/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://geniusbookmarks.com/story16336871/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://freshbookmarking.com/story16386110/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://expressbookmark.com/story16330961/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://exactlybookmarks.com/story16293236/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://echobookmarks.com/story16320806/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://cyberbookmarking.com/story16275380/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkssocial.com/story16314941/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarksbay.com/story16357393/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkzap.com/story16263225/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkmargin.com/story16386755/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkbooth.com/story16367093/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkinginfo.com/story16348144/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkingdepot.com/story16276825/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkingalpha.com/story16339108/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkilo.com/story16237706/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://artybookmarks.com/story16254236/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://apollobookmarks.com/story16295221/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://socialbookmarkgs.com/story16406393/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://mnobookmarks.com/story16284599/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://geilebookmarks.com/story16335632/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://bookmarkmoz.com/story16335743/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://baidubookmark.com/story16261220/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://yesbookmarks.com/story16377994/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://tripsbookmarks.com/story16410717/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://tealbookmarks.com/story16351919/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://ticketsbookmarks.com/story16259512/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://setbookmarks.com/story16344357/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://maximusbookmarks.com/story16452599/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://optimusbookmarks.com/story16353247/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://keybookmarks.com/story16333187/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://hyperbookmarks.com/story16328986/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://hotbookmarkings.com/story16390530/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://extrabookmarking.com/story16314584/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1

https://enrollbookmarks.com/story16297469/%D8%A7%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1